Merhaba Muhammed Bey, iyisinizdir umarız. Öncelikle röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için teşekkürlerimizi sunarız. Röportajımıza sizi tanıyarak başlamak isteriz.
1- Bize biraz kendinizden bahseder misiniz? Muhammed Sezer Telli kimdir?
Merhabalar arkadaşlar, öncelikle bu röportaj teklifiniz için siz değerli Gamizm ailesine teşekkür ederim. Aslen Kafkasya Türk’ü baba ve Kırım Türk’ü bir annenin evladı olarak İstanbul’da doğdum. Eğitim hayatımı; Yıldız Teknik Üniversitesi Maçka Anadolu Teknik Lisesi, Kocaeli Üniversitesi Elektronik Haberleşme Mühendisliği Teknolojileri ve Anadolu Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümlerinde tamamladım. Web3 Teknolojilerine ya da genel tabir ile Yazılım Teknolojileri sektörüne girmeden önce ise Savunma Sanayi alanlarında patentli projeler ve yaklaşık 3 sene yine bu alanda girişim kurup yöneticilik yaptım.
2 – İnternete olan merakınız nasıl başladı? Sanal alemle tanıştığınız yıllardan / dönemden bahseder misiniz?
İnternete olan merakım evimize ilk defa 2006 senesinde almış olduğumuz bir laptop sayesinde başladı ve o zamanının en iyi bilgisayarlarından biriydi gerçekten. Laptop’da ilk oynadığım oyun ise GTA San Andreas’tı; hiç unutmam sabahtan akşama kadar oynardım ve o sanal dünyada kendime ait bir hükümdarlığım var gibi hissederdim. Çok mutlu ve eğlenceli yıllardı.
3 – Türkiye Web3 İnisiyatifi (TRWEB3) Topluluğunun kurucusu olarak dikkat çekici bir platforma imza attınız. Buraya geçmeden önce Web3 ile ilgili birkaç soru yöneltmek isteriz. Web3’ü nasıl tanımlarsınız?
Web3, Blockchain tabanlı yazılımlar ile oluşturulan, demokratik internet demek, internetin cumhuriyet dönemi olarak da düşünebilirsiniz.
4 – Web3’ü Web2’den ayıran en temel özellik nedir sizce? “İnternetin geleceğinin Web3’de” olduğuna yönelik yorumlara katılır mısınız?
Merkezileştirme, milyarlarca insanın internete erişimine destek oldu ve interneti mümkün kılan istikrarlı, sağlam altyapıyı yarattı. Aynı zamanda bir avuç merkezi kuruluş internetin büyük bölümünde neye izin verilip verilmemesi gerektiğine tek taraflı olarak karar verebilmelerini sağlayan bir güce sahip oldu. Web3 bu ikileme bir cevaptır!
Büyük teknoloji şirketleri tarafından tekelleştirilen bir internet yerine, Web3 merkeziyetsizliği benimsiyor ve kullanıcıları tarafından inşa ediliyor, işletiliyor ve sahipleniliyor. Web3, gücü şirketlerden ziyade bireylerin eline verir.
Mevcut kullandığımız ve bir önceki internet modelleri olan Web 1.0 ve Web 2.0 “Data Monarchy” (Veri Monarşisinden) ibaret, kullanıcıların veri mahremiyetine saygısız, ilkesiz bir yaklaşımdan bahsediyoruz. Örnek verecek olursak afaki konuşuyorum, bir şirket var size ücretsiz bir uygulama sunuyor siz de bu uygulamayı kullanıyorsunuz bu şirket nasıl kazanç sağlıyor hiç düşündünüz mü? Bu şirketin kazanç sağlaması için iki yol vardır birincisi uygulama içerisinde reklamlar vermesi, ikincisi ise verilerinizi kullanması…
Biz Web3 Teknolojilerinde veri ticaretini ortadan kaldırmaya çalışacağız. Konunun iyi kavranması için bir şeye daha değineceğim. (A) Sosyal Medya Uygulaması’nın kullanıcısı olduğunuzu hayal ediniz, hiçbir şey yapmadığınız halde hesabınız askıya alındı ve size “topluluk kurallarımızı ihlal ettiğiniz için hesabınızı askıya aldık” diye bir geri dönüş oldu, hesabınız kapandı. Ama Web3 Teknolojisi hayatımıza girince böyle şeylerle karşılaşmayacağız, çünkü biz bunu da oylama sistemi ile ortadan kaldıracağız.
Bir kullanıcının o mecrada var olup olmamasını ne hükümetler ne de şirketler karar verecekler yine o mecrada yer alan kullanıcılar karar verecek ve bu da bot hesapların artık tarihe karışacağını ve dijital kimlik sistemi ile gerçek kişilerin oylaması ile mümkün kılınacağını söyleyebiliriz. İnternette şu an meşrutiyet dönemini yani Web2’den » Web3’e geçiş dönemini yaşıyoruz diyebiliriz.
5 – Web3 Platformu kurmaya nasıl karar verdiniz? Türkiye Web3 İnisiyatifi (TRWEB3) fikri nasıl ortaya çıktı?
Türkiye Web3 Topluluğu’nu kurma fikrini ilk olarak Ağustos 2021’de düşündük ama aslında böylesine meşakkatli bir yapı kurmayı hiç istememiştik doğrusu. Çünkü var olan organizasyonlarda ilerlemek her zaman daha zahmetsiz ve mantıklı olarak düşünmüştük; ta ki bir gece hızlı bir kararla Türkiye’nin İlk Web3 isimli topluluğunu ben ve bana inanan dostlarımın yardımıyla kuracağım dediğim o ana kadar…
Ortalama 4-5 ay bir araştırma sürecinden sonra 1 Ocak 2022’de topluluğumuzu fiilen kurduk ve hızla atılım ve proje süreçlerine başladık.
6 – Ekim ayı başında Türkiye’nin ilk Web3 Zirvesi’ni düzenlediniz. Web3 Zirvesi’22 gerek oturumları ve gerekse bu oturumlara katılan isimler ile büyük yankı uyandırdı. Web3 Zirvesi’22 hakkında neler söylemek istersiniz?
Türkiye’nin Web3 alanındaki ilklerini topluluğumuzdaki bütün üye arkadaşlarımız ile her zaman yapmaya devam edeceğimize kalben inanıyorum. Türkiye’nin ilk Web3 Teknolojileri Zirvesi birçok oturumun yer aldığı ve Türkiye’nin en iyilerinin konuşmacı olduğu bir zirveydi. Kısacası Web3 Zirvesi’22, milletimizin Web3’e olan ilgisini gösteren büyük bir kanıt niteliği diyebiliriz.
7 – Web3 Zirvesi’22 hakkında birkaç soru daha yöneltmek isteriz. Zirvedeki oturumlara katılan isimlerin her biri, alanında uzman, duayen isimler. Bu isimleri bir araya getirmeyi nasıl başardınız?
Zirve’de konuşmacıları bir araya getirmek ve zirve takvimini çıkartmak çok zor oldu evet ama işin sırrı şu ki, aralarından çok yakın dostlarım olan kişiler vardı ve bunlar sektörde tanınan, bilinen kişilerdi. Bir kaç kişiyi ayarlayınca ve diğer kişiler de haliyle onları tanıyınca zirveye konuşmacı olarak katılmak istediler. Halka – halka bütün taşlar yerine oturdu; sır herhangi bir sektördeki çok iyi 2-3 kişiyi ayarlayın gerisi gelir…
8 – Web3 Zirvesi’22’ye 8 bini aşkın katılımcının başvuruda bulunduğunu öğrendik. Düzenlediğiniz ilk zirvede ulaştığınız bu büyük rakamı nasıl değerlendirirsiniz?
Yaklaşık 8.000 kişi başvuruda bulundu ve yine yaklaşık 4.000’i aşkın kişi ise Web3 Zirvesini izledi, kesinlikle büyük bir rakam ve bu kişilerin hemen hemen yarısı zirveye katıldı. Web3 Zirvesi’22 aslında devlet büyüklerimize bir veri niteliği taşıyor. Büyük tabloya baktığımızda halkımızın gerçekten yenilikleri seven ve zamanında yatırım yapmasını öğrenen bir millet olma yolunda evrildiğini görüyoruz.
9 – Web3 Zirvesi’22’ye iştirak edenlere verdiğiniz sertifikaların bu alanda kariyer hedefleyenler için büyük anlam ifade ettiğini gözlemledik. Bu konuda neler söylemek istersiniz?
Sertifikalara bazı insanlar kağıt parçası gözüyle bakar ama bu hiç öyle bir şey değil. Bundan seneler sonra bu alanda kariyer yapan ya da yapmak isteyen kişiler bu sertifikaya baktığında bu yolculuğa başladığında ki o anı, bizleri hatırlayacak ve “iyi ki Türkiye’nin İlk Web3 Zirvesi’ne katılmışım” diyecekler. Çünkü biz o sertifikayı verdiğimiz kişilere, örneğin “A kişisi Web3’ün temel eğitimini tamamlamıştır” diye bir nevi referans oluyoruz. Ayrıca bu alandaki ilk Zirve olduğu için manevî bir değeri illaki var.
10 – Biraz da Türkiye Web3 İnisiyatifi (TRWEB3) özelinden çıkıp, genel olarak sektöre ve bileşenlerine dair görüşlerinizi almak isteriz. Web3’ün önemli bir bileşeni olan blockchain teknolojisi hakkında neler söylemek istersiniz?
Blockchain teknolojilerini, Web3’ün altyapısı olarak düşünebilirsiniz. Blockchain bir iş ağındaki işlemlerin kaydedilmesi ve varlıkların takip edilmesi sürecini kolaylaştıran, paylaşılan ve üzerinde değişiklik yapılamayan bir büyük defterdir. Varlıklar somut (ev, araba, nakit, toprak) veya soyut (fikri mülkiyet, patent, telif hakları, marka) olabilir. Değerli hemen hemen her şey bir blockchain ağında izlenebilir ve üzerinde işlem yapılabilir, bu da riski azaltır ve işe dahil olan tüm maliyetlerin düşürülmesini sağlar. Blockchain Teknolojileri durmadan gelişmektedir, mevcut veya yeni nesil blockchain ağları hızla yaygınlaşmaya ve kullanıcı sayıları artmaya devam etmektedir.
11 – Web3’ün inşasında temel ögeler nelerdir? Blockchain, Metaverse (Sanal Gerçeklik), Token ve NFT’yi, Web3’ün neresinde görüyorsunuz?
Kısaca şöyle bir tabir kullanabiliriz:
- Blockchain » Web3’ün teknik alt yapısı (akıllı sözleşmeler de) dahil olmak üzere.
- Metaverse » Web3’ün sosyal iletişimi ve (arttırılmış hissedilebilir gerçeklik deneyimlenebilirliği) “oyun sektörünün geleceği burada!” diye size ufak bir tüyo verebilirim.
- NFT » Web3’ün patent, marka ve dijital mülkiyet kuruluşu
- Token (Kripto) » Web3’ün dijital ve fiziksel değer karşılığı yeni nesil dijital para olarak düşünebilirsiniz.
12 – İstatistiki veriler blockchain tabanlı oyunların milyonlarca oyuncuyu Web3 ile tanıştırdığını ortaya koyuyor. Blockchain tabanlı olarak geliştirilen oyunlar hakkında ne düşünüyorsunuz? Blockchain tabanlı oyunların, global oyun sektörünün geleceğinde nasıl bir yer edinmesini bekliyorsunuz?
Oyun ekosisteminin geleceği olarak görülen blockchain tabanlı oyunlar her geçen gün popülerliklerini artırarak yoluna devam ediyor. İstikrarlı bir şekilde yatırımlar almayı da sürdüren blockchain tabanlı oyunlar geliştiren girişimler, son bir yıl içinde oldukça büyük bir kitleye ulaştı.
Blockchain tabanlı oyunlarda, kullanıcıların oyun içerisinde yarattıkları ve kazandıkları varlıklar blokzincirinde saklanır. Böylelikle oyuncular, kazandıkları varlıklara gerçekten sahip olurlar. Blokzincirinde yer alan blokların değiştirilemez olması özelliğiyle oyuncuların verilerinin silinmesi gibi bir durum söz konusu olmamaktadır.
Blockchain tabanlı oyunlar arasında, kullanıcıların sahip oldukları varlıkları taşımaları mümkündür. Blockchain, oyuncular arasındaki varlık transferlerini kolaylaştırır ve oyuncuların kazandığı değerleri bloklara kaydeder. Blockchain tabanlı oyunlarda, gerçekleşen işlemlerin Blockchain’de denetlenebilir olması sebebiyle hile yapılması olasılığı düşüktür.
13 – Play to earn (oyna kazan) oyunların geleceğini nasıl görüyorsunuz? Sürdürülebilir bir ekosisteme sahip olabilir mi bu tip projeler?
Web3’ün en temel amacı, internet aleminde gerçekleştirmiş olduğumuz her şeyin sahiplik niteliği taşıması, o yüzden kesinlikle geleceği var ve bu tip projelerin sürdürülebilir bir ekosisteme sahip olacağına kalben inanıyorum.
14 – Terra Luna krizi vb. gibi kripto para piyasalarını negatif etkileyen gelişmeler hakkında ne söylemek istersiniz? Blockchain teknolojisi sizce regülasyon açığı barındırıyor mu? Blockchain herhangi bir regülasyona tabi olabilir mi / olmalı mı?
Blockchain konusunda kesinlikle uluslararası normlar dikkate alınarak, hukuki ve siber güvenlik regülasyonları şart. İnsanların çünkü bu tip dolandırıcılık vakalarında canları yandığı zaman gerçekten insanlık yararına olan teknolojilerin (web3, blockchain) önüne psikolojik olarak ‘set’ oluyor. Terra Luna krizi de buna bir örnek teşkil ediyor. İnsanlar veya devletler güvenmeyeceği hiç bir yapıyı hem fizyolojik hem de psikolojik olarak asla barındırmazlar.
15 – Sizce ayı piyasası Web3’ü nasıl etkiliyor?
Ayı piyasası web3 geliştiricilerine yaradı. Alchemy’nin raporuna göre Ethereum üzerinde geliştirilen akıllı kontratların sayısı yüzde 40 arttı. Verilere göre sadece Eylül ayında toplam 17,736 akıllı kontrat geliştirildi ve aylık rekor kırıldı.
16 – Sektörün duayenlerinden biri olarak; Web3, blockchain, NFT, metaverse ve sanal gerçeklik hakkında kariyer hedefleyen gençlere neler söylemek istersiniz? Nereden başlamalılar, nelere dikkat etmeliler?
Öncelikle bu alanda kariyer yapacak herkesin temel olarak bile olsa blockchain bilgisine sahip olması gerekmektedir. Daha sonra ise bir alan üzerine yoğunlaşıp junior’dan senior’a basamak – basamak ilerlemeli ve şuna özellikle dikkat etmeliler; çok uçuk fiyatlara eğitimler satan kişilere balıklama atlamadan önce bir Google’da araştırma yapmalarını öneririm, YouTube ve Google derya deniz çünkü. Mutlu bir haber vererek bu soruyu sonlandırmak istiyorum çok yakında Web3 Akademi’yi hayata geçireceğiz ve bunu YouTube üzerinden yapıp daha spesifik konuları ise Udemy üzerinden uçuk fiyatlar olmadan satışa çıkarmayı düşünüyoruz.
17 – Kendinize, Türkiye Web3 İnisiyatifi’ne (TRWEB3), Web3’e ya da oyun sektörüne dair eklemek istediğiniz şeyler var ise Gamizm okurları ve takipçileri tecrübelerinizden yararlanmaktan onur duyacaktır…
Türkiye Web3 olarak emin adımlarla ilerleyerek güzel işler çıkartacağımıza inancımız tamdır. TEDx’in web3 versiyonu olarak düşünebileceğiniz; Web3x daha sonra Web3 Akademi, Web3 Kariyer gibi vb. projelerimiz yakın süreçte hayata geçecektir. Gamizm okuyucularına ve oyun sektöründe girişim yapacak arkadaşlara naçizane tavsiyem metaverse ya da anlayacağımız dilde (arttırılmış sanal gerçeklik) alanında hissedilebilirliği göz önüne koyarak oyun girişimlerine bir an önce başlamaları. Dediğim gibi, basamak – basamak ilerlemeli ve Ar-Ge yapmadan kesinlikle girişim yapmaya kalkmamaları…
Tekrardan teşekkürler; güzel ve zevkli bir röportaj oldu, bir daha ki sefere görüşmek üzere değerli Gamizm ailesi…
