Mobil oyun sektöründe ganimet kutuları üzerine yapılan tartışmalar, BBC’nin yeni bir araştırmasıyla tekrar gündeme geldi. Araştırmaya göre, Google Play’de en çok hasılat yapan 45 oyundan 26’sı ganimet kutusu içeriyor, ancak bunlardan sadece 2’si reklamlarda bunu açıkça belirtiyor. İngiltere’nin Reklam Standartları Kurumu (ASA) tarafından getirilen düzenlemeler, ganimet kutularının varlığının tüm reklam materyallerinde belirtilmesini zorunlu kılıyor, ancak sektörde buna geniş çaplı bir uyumsuzluk olduğu görülüyor.
Ganimet kutuları, oyuncuların rastgele dijital ödüller kazanabileceği bir sistem olarak tanımlanıyor. Ancak eleştirmenler, bu sistemin özellikle çocuklar arasında kumar alışkanlıklarını teşvik ettiğini savunuyor. Norveç Tüketici Konseyi’nin 2022 raporunda, ganimet kutularının “tüketicileri sömüren ve bağımlılığı teşvik eden mekanizmalar” içerdiği belirtilmişti.
GambleAware CEO’su Zoë Osmond, bu tür içeriklerin çocuklar arasında kumarı normalleştirdiğini ve ilerleyen yaşlarda kumarın zararlarına yol açabileceğini ifade etti:
“Çocukların bu içeriklere erken yaşta maruz kalması, ilerleyen yıllarda kumar bağımlılığı riskini artırıyor.”
BBC’nin yaptığı araştırma, Google Play’deki en yüksek hasılat yapan 45 oyunun reklamlarını analiz etti:
- 26 oyun, mağaza açıklamalarında ganimet kutusu içerdiğini belirtiyordu.
- Ancak bu oyunlardan sadece 2’si reklamlarda ganimet kutularını açıkça ifşa etti.
- Monopoly Go, ganimet kutusu içerdiği bilinen en popüler oyunlardan biri olmasına rağmen, reklamlarında bu özelliği belirtmeyen oyunlar arasında yer aldı.
Araştırma bulguları, hem akademisyenler hem de oyun sektörü uzmanları tarafından eleştirildi. Kopenhag Bilişim Üniversitesi’nden Leon Y Xiao, ASA’nın düzenlemeleri uygulamada yetersiz kaldığını belirtti:
“ASA, şikayetlere yanıt veriyor ancak yaptırımların uygulanması çok uzun sürüyor. Şirketler uymuyor ve bu da düzenlemenin etkisiz olduğunu gösteriyor.”
Mobil geliştirici Adrian Hon, oyun sektörünün şeffaflıktan uzak bir geçmişe sahip olduğunu ifade etti:
“Ganimet kutuları, savunmasız oyuncuları sömürüyor. Oyun şirketleri en azından bu mekanizmaların varlığını açıkça belirtmeli, ancak bunu bile yapmıyorlar. Bu durum, şirketlerin önceliklerinin ne olduğunu açıkça gösteriyor.”
İngiltere hükümeti, 2022’de ganimet kutularını düzenleme taleplerine rağmen, video oyun endüstrisinin kendi kendini düzenlemesini yeterli bulduğunu açıklamıştı. Bunun ardından, oyun ticaret kuruluşu Ukie, 2023 yılında, oyunların satın alınmadan önce ganimet kutularını açıkça belirtmesini gerektiren bir rehber yayınladı. Ancak bu rehberin uygulanmasında büyük eksiklikler olduğu görülüyor.
Ganimet kutuları, oyun şirketleri için yılda yaklaşık 15 milyar dolar gelir sağlıyor, ancak bu mekanizmanın çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri giderek daha fazla eleştiriliyor. ASA ve diğer düzenleyici kuruluşların, bu tür uygulamalara karşı daha sert yaptırımlar uygulaması gerektiği konusunda uzmanlar hemfikir.
Mobil oyun sektöründe şeffaflık eksikliği, yalnızca oyuncuların değil, ebeveynlerin de bilinçli kararlar almasını zorlaştırıyor. Bu sorunla mücadele etmek için hem daha güçlü regülasyonlar hem de tüketicileri korumaya yönelik daha etkili önlemler gerekiyor.
